بازی نشانه ها و ترجمۀ شعر

Authors

دکتر فرزان سجودی

خانم فرناز کاکه خانی

abstract

در این مقاله، از‏منظری نشانه شناختی و برمبنای‏ مکتب پسا‏ساخت‏گرایی به ترجمۀ شعر نگریسته‏ایم. توجه به بازی و سیلان نشانه ها در فضای باز گفتمانِ شعر، روابط بینا‏نشانه ای و بینا‏متنی و وجود رمزگان های فرهنگی درون متن شعر، رابطۀ ترجمه و سپهر‏نشانه ای از مباحث مورد توجه ما در این مقاله است. ترجمۀ شعر همواره عرصه ای بحث‏برانگیز و قابل تأمل بوده و یکی از مسائلی که این کار را دشوار می کند، بازی نشانه ها و حضور رمزگان فرهنگی است. به‏یقین، ترجمه های تحت‏اللفظی توان انتقال کیفیت شعری را ندارند و در بسیاری از ترجمه ها، روابط درون‏متنی و بینا‏نشانه ای و حتی ماهیت نشانه ها تغییر می کند. هدف ما از نگارش این مقاله آن است که نشان دهیم هنگام ترجمۀ شعر، برخی نشانه ها حفظ می شوند، برخی به نشانه های متناسب با رمزگان فرهنگی زبان مقصد تغییر می کنند و بعضی هم محو می گردند. بدین منظور، ترجمه‏های کریم امامی و احمد محیط را از شعر‏های شاعرانی چون سپهری، فروغ فرخ‏زاد، شاملو و نیما یوشیج بررسی کرده‏ایم تا نشان دهیم که بازی نشانه‏ها ترجمۀ شعر را دشوار می‏کند. از‏سویی دیگر، در روند ترجمه، مترجم پیوسته در فضایی بینا‏فرهنگی میان فرهنگ زبان مبدأ و مقصد قرار دارد. در این فضا، رمزگان های مشترکی وجود دارند که فضای نشانه ای گسترده ای را می سازند. این فضای بافتمند فرهنگی و تاریخی، همان سپهر‏نشانه ای است. در فرایند ترجمه، از یک سپهر‏نشانه ای به سپهر‏نشانه ای دیگر می رویم.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

بازی نشانه‌ها و ترجمۀ شعر

در این مقاله، از‏منظری نشانه‌شناختی و برمبنای‏ مکتب پسا‏ساخت‏گرایی به ترجمۀ شعر نگریسته‏ایم. توجه به بازی و سیلان نشانه‌ها در فضای باز گفتمانِ شعر، روابط بینا‏نشانه‌ای و بینا‏متنی و وجود رمزگان‌های فرهنگی درون متن شعر، رابطۀ ترجمه و سپهر‏نشانه‌ای از مباحث مورد توجه ما در این مقاله است. ترجمۀ شعر همواره عرصه‌ای بحث‏برانگیز و قابل تأمل بوده و یکی از مسائلی که این کار را دشوار می‌کند، بازی نشانه‌ها...

full text

نقشی در خیال اقتضای حال نشانه ها در شعر حافظ

نشانه شناسی که اول بار خود را با آراء زبانشناس سوئیسی، «فردینان دو سوسور»، در حوزه مطالعات زبانی مطرح کرد، هدف خود را بررسی چگونگی ارتباط دالّ و مدلول در سطوح مختلف زبانی قرار داد. نشانه شناسی پیش از آن که خود یک علم باشد، روشی خاص در بررسی و ارزیابی متون است. هرچند نشانه شناسی از دل مباحث زبانی سوسور و به ویژه، مساله ی چگونگی ارتباط دال و مدلول سربرآورده است، اما به حوزه های دیگری چون نقد ادبی ...

full text

ترجمۀ گزینش‎گرانۀ شعر: شروط و دربایست‎ها

ترجمۀ منظومه‏های بلند گاهی چنان دشوار می‏نماید که برخی از مترجمان را بر آن می‏دارد که تنها به برگردان ابیاتی گزینشی از آن‏ها بسنده ‏کنند. در این ترجمه‏های «گزینش‏گرانه»، باید شروطی رعایت شوند که تخلف از آن‏ها ممکن است موجب شود که ترجمه، حتی با وجود دقت در برگردان کلمات شعر اصلی، از جان‎مایه و غرض اصلی‏ شعر دور افتد و، در بدترین حالت، برگردان محرّفی از آن باشد. مقالۀ حاضر بر آن است تا ضمن بررسی ن...

full text

دکتر محمدتقی غیاثی و ترجمۀ شعر فرانسه

دکتر محمدتقی غیاثی در زمینه­‌های گوناگون زبان و ادبیات فرانسه تحقیق و فعالیت کرده و ترجمه­‌های متعددی از زبان فرانسه به فارسی به­ ویژه در زمینۀ ترجمۀ آثار منثور فرانسوی ارائه داده است. از میان آثار ترجمه شدۀ وی دو کتاب به ترجمۀ شعر فرانسه اختصاص دارد. ابتدا در زمستان 1357 ترجمۀ محمدتقی غیاثی از چهل و چهار قطعه شعر پل الوار با عنوان ای آزادی منتشر شد و سپس در سال 1385 شعر فرانسه در سدۀ بیستم از ...

full text

بازی نشانه ها در غزلیات بیدل دهلوی

چنانکه می دانیم هنجارگریزی میراث ادبیات عرفانی است که در ساختار و مضمون به گونه های مختلف در متون تصوف ظهور و بروز پیدا کرده است و عادت ستیزی از موتیف های اصلی این متون می باشد. در ادبیات مدرن و پست مدرن نیز هنجارگریزی به اشکال متفاوتی مطرح است که برخی از این موضوعات را لیچ در رویکردی زبان شناختی به شعر مطرح می کند. ولی هنجارگریزی را ابزار اساسی شعر آفرینی می داند و سپس به طرح هشت نوع هنجارگریز...

full text

My Resources

Save resource for easier access later


Journal title:
زبان پژوهی

Publisher: دانشگاه الزهرا

ISSN 8002-3388

volume 3

issue 5 2013

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023